Tempel-Kerkmuseum
Organisatie
Het Tempel-Kerkmuseum is gevestigd in de Grote Kerk te Elst, Overbetuwe. Een groep vrijwilligers verzorgt de werkzaamheden, waaronder het geven van rondleidingen. Buiten de openingstijden zijn er rondleidingen op afspraak mogelijk. Informatie over openstellingen en het maken van afspraken is beschikbaar via de website. Sinds 2021 is het museum Unesco Werelderfgoed als onderdeel van de Neder-Germaanse Limes.
Collectie
Het Tempel-Kerkmuseum vertelt het verhaal van een 2000 jaar oude cultusplaats. Op de plaats waar nu de Grote Kerk staat zijn onder andere overblijfselen van imposante Romeinse tempels en een middeleeuwse crypte te bezoeken. Deze zijn ontdekt bij archeologisch onderzoek na de gedeeltelijke verwoesting van de kerk in de Tweede Wereldoorlog.
De collectie omvat vondsten uit de Romeinse tijd waaronder de resten van een offer van een zwijn, een ram en een stier, een suovetaurilia. Voor Nederland is dit een unieke vondst. Verder zijn er voorwerpen te zien uit de middeleeuwen zoals kralen en een altaarfragment uit de 10de eeuw met de oudste bouwinscriptie in Nederland. In de eerder genoemde crypte bevindt zich een stolpgraf van rond het jaar 1000 met de resten van een jonge vrouw: het Meisje van Elst.
Het museum is onderdeel van de kerk van de Protestantse Gemeente Elst. De kerk, een rijksmonument, is een laatgotisch bouwwerk uit 1484 als opvolger van meerdere middeleeuwse kerken. In al deze bouwfasen is gebruik gemaakt van de fundamenten en stenen van de Romeinse tempels. Deze tempelresten zijn bij een rondleiding onder de vloer van de huidige kerk te bezichtigen.